Bursa’daki 10 fabrikayı küle çevirmişti: Yangın ‘geliyorum’ demiş

Bursa’da 1 Ağustos tarihinde meydana gelerek 10 fabrikanın küle döndüğü ve 1 milyar TL zarara mal olan yangınla alakalı Türk Mühendsi ve Mimar Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı odaların Bursa şubeleri, yangının ardından yaptıkları denetimde karşılaştıkları sonuçları kamuoyuyla paylaştı.

110 dönümlük alanın 70 dönümünde etkili olan ve 7 saatin ardından söndürülen yangına dair yapılan denetimlerde, fabrikaların ihmallerinin yangına zemin hazırladığı ortaya çıktı.

Denetimlerin sonuçlarını odalar adına açıklayan TMMOB Bursa İKK Sekreteri ve Mimarlar Odası Bursa Şube Başkanı Şirin Rodoplu Şimşek, gerçekleştirilen çeşitli denetimlerde yangından etkilenen binaların onaylı yangından korunma sistemi projelerinin olmadığının ve projelere uygun imal edilmediğinin, elektrik tesisatları ve yangın hol/merdivenlerinin konuyla ilgili yönetmelik hükümlerine aykırı olduğunu, elektrik tesisatının aşırı yüklenme sonucu elektrik akımını keserek yangın çıkmasını önleyen kaçak akım rölelerinin ise hiç tesis edilmediğinin gözlendiğini açıkladı.

FABRİKALARDA ÜRETİM ÇEŞİDİNE UYGUN İŞLETME RUHSATI VAR MI?

İnegöl’de meydana gelen yangının tüm yönleriyle aydınlatılması gerektiğini vurgulayan Şimşek, şu soruların da cevaplanmasını istedi:

• Yangının başladığı ve yayılım sonucu etkilenen fabrikalarda olması gereken içlerindeki üretim çeşidine uygun işletme ruhsatları var mıdır? İtfaiye ve ilgili idareler denetim yapmış mıdır? Yapılan bir denetim var ise sonuçları nedir?

İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik ve Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik gerekleri olan;

• İşletmenin bir yangın algılama ve ikaz sistemi var mıdır?
• Acil durum tahliye planı, uygun kaçış yolu, merdivenleri ve yeterli sayı ve genişlikte kaçış kapıları var mıdır?
• Başta depolama alanlarında söndürme sistemi var mıdır? Bunların periyodik muayene ve testleri yapılmış mıdır?
• Acil durum tatbikatları yapılmış mıdır?

‘YANGIN VE PATLAMA UZMANLARI İSTİHDAM EDİLMELİ’

Bu tip yangınlara karşı Güvenli Kent-Güvenli Yaşam oluşturmak amacıyla Endüstriyel Yangın ve Patlamalar Çalışma Grubu Raporu’nda yer alan önerileri ise Şimşek şöyle açıkladı:

• Sigorta şirketlerince, “yangına karşı sigorta ettirme talebi aldıkları binalarda, tesislerde ve işletmeleri denetleme”lerini teşvik edecek mekanizma geliştirilmeli, yangın ve patlama uzmanlarının sigorta şirketlerince istihdam edilmesi sağlanmalıdır.
• Özellikle binanın işletme ruhsatı alması sonrasında mekânın ve/veya firmanın faaliyet dönüşümleri, ancak İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamında gerçekleştirilen denetimlerde ortaya konulabilmektedir. Bu nedenle bu denetimlerin A tipi (tarafsız ve bağımsız) TURKAK tarafından akredite edilmiş kuruluşlarca gerçekleştirilmesi ve raporlanması sağlanmalıdır.

ACİL MÜDAHALE PLANLARI HAZIRLANMALI

• Kentimiz “Yangın Risk Haritası” Özellikle Tehlikeli Kimyasalların bulunduğu orta ve üst seviye riskli fabrikaların içerecek şekilde güncellenmeli, acil müdahale planları ve altlıkla hazırlanmalı, güncel tutulmalı ve bu çalışmalar, şeffaf olarak kamuoyu ile paylaşılmalıdır.
• Elektrik Trafoları tesis edilen işletmelere İşletme Sorumlusu zorunluluğu getirilmelidir. Kentimizde bulunduğu düşünülen elektrik trafolarının %80’ninde işletme sorumlusu bulunmaması nedeni ile ortaya çıkan risk, bir an önce bertaraf edilmelidir.
• İşletmelerce, elektrik tesisatı kontrollerinin düzenli yapılması sağlanmalıdır. Yetersiz topraklama, sarkık kablolar, kolay alevlenir ya da yırtık izolasyon, bağlantıda gevşeklik, uygun tasarlanmamış sigorta, anahtar ile panolar, panolara giren/sızan toz, su ile yabancı maddeler vb. açısından tesisat, trafo ve enerji beslemesi düzenli olarak kontrol edilerek raporlanmalıdır.
• Tesiste tüm çalışanların “Temel İş Sağlığı Güvenliği” düzenli olarak güncellenmeli ve çalışanlar, yangın önleyici öneriler sunan bilinç düzeyine çıkarılmaya çalışılmalıdır.
• Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik gereğince, işletmelerce Patlamadan Korunma Dokümanı hazırlamalıdır. Karar verilen gerekli önlemlere bu dokümanın rehberlik etmesi sağlanmalıdır.
• Kimyasal madde üreten ve kullanan işletmelerde 6269 Sayılı Kimya Mühendisliği ve Kimyagerlik Hakkındaki Kanuna uygun olarak Sorumlu/Mesul Müdür istihdam edilmelidir. Bakanlıklarca yapılan denetimlerde, aksi durumlar için yaptırım uygulanmalıdır.

YANGINLARIN ÖNLENMESİ İÇİN ÖNERİLER HIZLICA HAYATA GEÇİRİLMELİ

• Tehlikeli kimyasalların depolanması, üretimi ve işlenmesi aşamalarında her tür emisyon ve atık miktarlarının tespiti yapılmalı, can ve mal güvenliği açısından önem taşıyan Tehlikeli Kimyasal Maddeler Envanteri Kent bazında çıkarılıp güncel tutulmalıdır. Bunun bir adımı olarak, ilgili işletmeler için “Kimyasal Maddelerin Depo Denetim Raporu” yetkili mühendisler tarafından hazırlanması zorunlu hale getirilmelidir.
• Fabrikalar genelde inşaat ruhsat projelerine göre yapılmakta (yapılmalı) ve işletme ruhsatı almaktadırlar.
• İşletme ruhsatından sonra bazen tesislere herhangi bir proje, onay ve kontrol yapılmadan ilave tesisatlar veya daha da ilerisi ruhsatsız yapı ekleri yapılabilmektedir. Standartlara ve yönetmeliklere uygun olmayan bu ilaveler, yangınlara sebebiyet vermektedir. Tüm yapılarda; yapı bazında yapılacak ilaveler ruhsatlandırılmalı, tesisatlarda yapılacak değişiklikler ise mutlaka yetkili mühendisler tarafından projelendirilerek kontrole tabi olmalıdır. Söz konusu ilave süreçler mutlaka ilgili idare onaylarına sunulmalıdır.
• Tüm üretim tesislerinde; topraklama sistemlerinin periyodik ölçümleri ve gerekli bakımları yetkili elektrik mühendisleri tarafından yapılmalıdır. Trafolar için işletme sorumlusu görevlendirilmeli, işletme sorumlusunun yapacağı aylık kontroller sonucu gerekli görülen iyileştirmeler olursa tesis sahipleri tarafından mutlaka gereği yapılmalıdır.
• Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik gereğince endüstriyel kazaların Çevre, Şehircilik ve İklim Değişimi Bakanlığına bildirilmesi gerekmektedir; ancak, bu konuda kazalarla ilgili bilgi, kamuoyu ile paylaşılmamaktadır. Gelişmiş diğer ülkelerdekine benzer olarak özerk bir Kimyasal Kaza, Yangın ve Patlama Araştırma Kurumu oluşturulmalı; kaza ve yangınlardaki kök nedenler ve diğer istatistiki bilgi kamuoyu ile paylaşılmalıdır.
• Kent genelinde meydana gelen ve büyük hasar kayıplarının yanı sıra ciddi çevre kirliliğine sebep olan sanayi yangınlarının önlenmesi, daha fazla can ve mal kaybının yaşanmaması için yukarıda saydığımız önerilerin ivedi olarak hayata geçirilmesi gerekmektedir.

Haber Merkezi