Yılbaşında mekanlar rezervasyona, yurttaşlar eğlenceye hasret

Zehra Değirmenci

Yılbaşına sayılı günler kala Türkiye’de yurttaşlar yeni yıla ekonomik krizle girmeye hazırlanıyor. Yıl içerisinde gıda ürünlerine, alkol fiyatlarına, elektrik ve doğalgaz faturalarına, kiralara varana kadar her kaleme gelen zamla birlikte işletmeler çareyi zam yapmakta buldu. Yurttaşlar ise ay sonunu getiremezken, nefes almak için mekanlara gitme alışkanlığını rafa kaldırdı.

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası 46. Komite Meclis üyesi ve aynı zamanda işletme sahibi olan Neslihan Binbaş, pandemi sürecinde yaşadıkları ekonomik sıkıntılardan kurtulduklarını düşündükleri anda yeni bir ekonomik krizle karşı karşıya kaldıklarını, zamlara ve maliyetlere yetişemez hale geldiklerini söyledi. Borç batağında birçok işletme bulunduğunu ifade eden Binbaş, bazı işletmelerin de faturalar nedeniyle elektriklerinin kesildiğini açıkladı. Ahmet Taner Kışlalı Caddesi üzerinde bir mekan işleten Binbaş bu yıl içerisinde en az 7 işletmenin kapandığını, devrolduğunu ya da el değiştirdiğini söyledi.

KIRMIZI ET SİPARİŞLERİ AZALDI

Yurttaşların tüketim alışkanlıklarının değiştiğine dikkat çeken Binbaş, müşterilerin tüketimlerini çok fazla kısmak zorunda kaldığını dile getirdi. Konuya dair Binbaş’ın kendi izlenimleri ise şöyle:

“Bununla ilgili çok enteresan bir çalışma yaptım. 2019 yılında sattığım kırmızı et tabağına baktım. 2022 yılında onun sadece yarısını satabilmişim. Pizza, makarna ya da bölüşülebilir ürünlerde bu oran aynı derecede düşmemiş. Ama sonra baktım ki o dönemde ben 75- 85 TL arasında 2019’da pandemiden hemen önce bu fiyatlarla satabiliyorken şimdi bunun 3 katı fiyatına satıyorum. Yani bu doğal olarak insanlar geldiklerinde ya tabak sayısını azalttılar ya paylaşıyorlar ya bölüşüyorlar ya da iki içecekse bir tane içiyor ya da çayını içiyor, kahvesini içiyor, yanına bir şey almadan gidiyor.”

Maaş tarihleri olan ayın 15’i ile 30’undan bir gün öncelerinde iş yapamadıklarını söyleyen Binbaş, “Neden? Çünkü maaş yok, para yok, bitmiş durumda. O yüzden ay başı olsun da gelelim gibi mi maalesef ciddi anlamda tüketimi kısma eylemi var.” şeklinde konuştu.

Neslihan Binbaş

3 KİŞİLİK AİLENİN YILBAŞI EĞLENCESİ ASGARİ ÜCRET FİYATI

İşletmeden işletmeye yılbaşı menü fiyatları değişiklik gösteriyor. Ancak hepsinin ortak noktası ise geçen yıla oranla çok fazla zam yapmak durumunda kalmaları. En az yapılan artışın yüzde 100 oranında olduğunu belirten Binbaş, bu oranın bazı işletmeler için yüzde 300’e kadar ulaşabildiğini açıkladı. Yılbaşı eğlencesinin doğası gereği en az iki kişilik, eğer yetişkin bir çocuk varsa üç kişilik olacağını söyleyen Binbaş, bu yılbaşı fiyatlarıyla beraber bir ailenin yılbaşı eğlencesi için şu anın asgari ücretini harcamak zorunda kalabileceğini, doğal olarak yılbaşı rezervasyonlarında ciddi bir azalma yaşandığını dile getirdi.

Gider kalemlerine gelen zamlara rağmen işletmelerin istedikleri fiyat artışı yapamadığını söyleyen Binbaş, kendi işletmesine 55 bin TL elektrik, 22 bin TL doğalgaz faturası geldiğini, kirasının ise 55 bin TL olduğunu söyledi. Bütün bunlar haricinde rutin hale gelen zamların kendilerini ekonomik anlamda zora soktuğunu söyleyen Binbaş, sözlerini şöyle sürdürdü:

İŞLETMELER AYAKTA DURABİLMEK İÇİN ÇALIŞIYOR

“Bir de onun dışında yani bu memlekette hepimizin de bildiği bir şey var. Ete yılbaşından beri yani 2022 içinde benim bildiğim 30 kere falan zam geldi. 3 lira, 5 lira, 10 lira zam geldi. Sürekli takip edemediğimiz bir zam hali. Peynir ve yoğurt ürünlerine 2 buçuk kat zam gelmiş. Bazen bir bakıyoruz ki bizim daha önce sattığımız karlı bir ürün ay içinde 2 kere zam gelmiş, biz aslında bunu zararına satmaya başlamışız. O kadar çok sık zam geliyor ve o kadar kontrolsüz bir durum var ki buna biz yetişmekte çok zorlanıyoruz. Dediğim gibi bir de üzerine sabit maliyetler eklendiğinde işletmelerin karlılıkları son derece düşmüş durumda. Sadece ve sadece sürüm yapabilmek için ayakta durabilmek için satış yapabilmek için maalesef her şeye rağmen işte zamlı da olsa bir şekilde ayakta durmaya çalışıyorlar.”