‘Küçük Kıyamet’ olarak biliniyor: 1855 Bursa Depremi’nde neler oldu, kaç kişi öldü?

Bursa, 1855 yılında tarihinin en yıkıcı depremlerinden birini yaşadı. 28 Şubat ve 11 Nisan tarihlerinde meydana gelen depremler, Osmanlı Devleti’nin önemli şehirlerinden biri olan Bursa’da büyük bir yıkıma neden oldu.

Bursa’da yaşanan bu yıkıcı depreme dair bilgiler, sismoloji biliminin kurucularından kabul edilen Bursalı Gökmenzade Hacı Çelebi tarafından “İşaretnüma” adlı kitapta detaylıca yer aldı.

İKİ BÜYÜK SARSINTI VE AĞIR KAYIPLAR

1885’in Şubat ayında başlayan depremler tam 40 gün boyunca sürdü. Resmi kayıtlara göre Şubat ayında gerçekleşen ilk deprem Mustafakemalpaşa ve Karacabey’de büyük hasara neden oldu. Bu depremde 300 kişi öldü ve binlerce ev ve işyeri harabe oldu ve bazı tarihsel anıtlar ve camileri de içeren yapılar çöktü.

Ancak asıl büyük yıkım, ikinci depremle Nisan ayında yaşandı. İşaretnüma’da yer alan bilgiye göre “kudret topu gibi havadan bir gürültü kopup” çok şiddetli bir deprem daha meydana geldi. Bu depremde 1300 kişi hayatını kaybetti.

Çok uzun süren bu deprem büyük tahribatlara yol açtı. Bursa Ulu Cami’nin dört kapısı yıkıldı. İkinci depremin artçıları sabaha kadar sürdü. Neredeyse yıkılmadık ev kalmadı; cami, han, medrese gibi sağlam olan yapılarda ise büyük hasarlar meydana geldi.

“BURSA’NIN İŞİ BİTTİ”

1855 Depremi’nin kış ayında yaşanması, depremin tahribatını daha da artırdı. Deprem sırasında devrilen sobalar şehirde birçok yangınlara neden oldu, deprem gecesi şehrin dört yerinde büyük yangınlar çıktı. Çarşı’da 1100 dükkân ile Karakadı ve Kayguluzâde tekkeleri yandı. Çelebi bu durumu, “Bursa’nın işi bitti” sözleriyle açıkladı.

Hacı Çelebi’ye göre eğer ikinci depremin artçılarından biri ana deprem kadar şiddetli olsaydı, Uludağ paramparça olur, dağlar dümdüz bir hal alırdı.

Çelebi’nin eserinde yer alan bilgiye göre bu depremde Uludağ’dan şehre kayalar düştü, yerler yarıldı, Kükürtlü hamamı yanındaki Hatice Sultan Türbesi civarı ile Bademlibahçe’nin üst tarafında Kara Mustafa Hamamı yakınlarında yol üstünde yerden sıcak su çıkarak kaynadı.

TARİHİ YAPILAR HASAR GÖRDÜ

Depremde Orhan Gazi Türbesi’nin minaresi şerefesine kadar tamamen yıkıldı. Ulu Cami’nin minareleri ve kapıları yıkıldı, kubbeleri büyük hasar gördü. Yeşil Türbe, Muradiye Camii, ve birçok medrese büyük hasar aldı. Ayrıca, şehrin ticaret hayatının merkezi olan çarşı ve hanlar da çöktü. Osmanlı döneminin önemli mimari yapılarından olan Emir Sultan Camii, depremde hasar gördü.

1855 depremi, Bursa’nın tarihindeki en büyük felaketlerden biri olarak kayıtlara geçti. Şehir, yıllar süren toparlanma sürecinin ardından yeniden inşa edilse de, bu olay hafızalarda derin izler bıraktı.

Haber Merkezi